Cây cối say trị cảm sốt, thương phòng, hoạt huyết.

Còn gọi là cây dằng xay, kim hoa thảo, ma mãnh Thảo, nhĩ hương thảo..

Tên khoa học abutilon indicum (L.) G. Don (sida indica L.). Thuộc họ bông.

Trong dân gian sử dụng chủ yếu là bệnh trúng phòng. rễ dùng để hạ nhiệt.

Mô tả cây

Cây nhỏ mọc thành bụi, cao chừng 1-1,5m.

Toàn thân và bộ phận của cây Đều mang long măng.

Lá mềm, hình tim, đầu nhọn dài rộng chừng 10cm.

Hoa mọc ở kẽ lá, đơn đọc, màu vàng, cuống hoa dài bằng cuống lá.

Đài 5 răng không có tiểu đài. Nhị nhiều. nhụy gồm tới 20 lá noãn.

Toàn bộ trong giống cái bánh xe hay lá cối xay. mỗi lá noãn chứa tới 3 hạt, nhân màu đen nhạc hình thận.

Phân bố , thu hái và chế biến

Mọc hoang ở khắp nơi trong cả nước. Còn mọc tại các nước nhiệt đới Châu Á, Malayxia, iđônexia

Thường người dùng lá, thân, rể và quả tươi hay khô.

Vỏ thân còn cho một thứ sợi trắng bóng dùng làm dây buộc.

Thành phần hóa học

Trong lá chứa nhiều chất nhầy. Các bộ phận khác chưa có tài liệu nguyên cứu.

Công dụng liều dùng

Cối say là một vị thuốc trong nhân dân.

Trong đông y, người ta cho rằng cối xay có vị ngọt, tính bình, có tac dụng tán phong, thanh huyết giải nhiệt, có thể thanh huyết, giáng trọc, khai khiếu, hoàn huyết, chữa tai điếc rất tốt.

Thường người ta dùng lá giã đắp mụn nhọt hay sắc thuốc uống.

sau này người ta nguyên cứu cây cối say còn có tác dụng tiêu đờm, lợi tiểu, tán phong, thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết.

nên thường được dùng điều trị cảm mạo phong nhiệt, sốt, đau đầu, tiểu tiện vàng đỏ, đái rắt buốt, phù thũng, lở ngứa, dị ứng,…

Một số bài thuốc sử dụng cây cối say.

Trị cảm sốt, nhức đầu, trúng phòng : 

Cây cối xay 12 – 16g, lá tre 8g, bạc hà 6g, kinh giới 8g, kim ngân hoa 12g, nấu với 750ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn.

Hoặc: Lá cối xay 20g, chỉ thiên 20g, bạc hà 10g, cam thảo 5g, gừng tươi 3 lát. nấu 2.5 lít còn 0.75ml.

uống 03 lần trong ngày.

Dùng 3-5 ngày.

Chữa tiểu tiện bí, tiểu rắt, tiểu buốt : 

Cây cối xay 30g, bông mã đề 20g, rễ tranh 20g, râu ngô 12g, cỏ mần trầu 8g, rau má 12g, nấu với 750ml nước, sắc còn 250ml.

Chia 3 lần, uống trước bữa ăn. Dùng trong 10 ngày.

với tính năng chữa tiểu rắt, tiểu buốt nên một số thầy thuốc cũng ứng dụng trong điều trị thận hư, suy thận và viêm cầu thận.

Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp: 

Lá cối xay khô 5g, rễ cây xấu hổ 5g, rau muống biển 3g, rễ cỏ xước 3g, lá lạc tiên 3g, lá lốt 3g.

Tất cả thái nhỏ, phơi khô, hãm nước uống thay trà trong ngày. Dùng liên tục trong 01 tháng.