Bài thuốc chữa sỏi thận, sỏi niệu đạo từ thạch vĩ

Vị thuốc chủ yếu dùng trong dân gian. xem thạch vĩ là vị thuốc lợi tiểu, dùng trong trường hợp tiểu tiện ra sỏi, tiểu tiện ra máu, viêm niệu đạo, bàng quang.

Ngoài ra còn dùng làm thuốc bổ, thân rễ chữa bệnh thận, ung nhọt, lở loét, ngộ độc do lưu huỳnh.

Bài thuốc chữa sỏi niệu đạo:

• Thạch vĩ 30g.
• Biển súc 15g.
• Mã đề 30g.

Thực hiện: Sắc 3 chén còn 1 chén. nước 2 : sắc 2 chén còn 1 chén, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng liền 1 tuần.

Nếu có thêm triệu chứng tiểu buốt, tiểu dắt thì sử dụng:

• Thạch vĩ 30g.
• Hoạt thạch 30g.
• Ngọn cành cam thảo 10g.

tất cả tán thành bột, mỗi lần uống 6g. ngày uống 3 lần.

Bài thuốc chữa sỏi thận, viêm bàng quang, viêm tiết niệu:

• Dây thạch vĩ 15g.
• Xa tiền tử (hạt mã đề) 10g.
• Ké đầu ngựa 15g.
• Rễ cỏ tranh 10g.

sắc 1.5 lít còn 0.5 lít . sắc 2 nước . uống 3 lần trong ngày. Uống liên tục từ 5 – 7 ngày.

Một số bài thuốc khác sử dụng dây thạch vĩ.

Điều trị tiểu ra máu:

• Cây thạch vĩ khô 15g.
• Cây huyết dụ 15g.

Cây dừa nước 10g đun nước uống hàng ngày.

Chữa viêm phế quản mạn tính.

• Thạch vĩ khô 5g.
• Hạt cau chín phơi khô 5g.

Trộn lại tán thành dạng bột pha với nước nóng, thêm 2 miếng gừng mỏng uống trong ngày.

Dùng liên tục cách trên từ 2-3 ngày sẽ có chuyển biến.

Công dụng và liều dùng dây thạch vĩ.

Theo Y học cổ truyền:

Thạch vỹ có tác dụng lợi thủy thông lâm, hóa đàm chỉ khái, cầm máu.

Chủ trị các chứng lâm, phù thũng, ho, băng lậu, thổ huyết, nục huyết.

Trích đoạn Y văn cổ:

Sách Bản kinh: ” chủ lao nhiệt tà khí, ngũ lung bế bất thông, lợi tiểu tiện thủy đạo”.

Sách Trấn nam bản thảo: ” chỉ ngọc hành thống”.

Sách Bản thảo cương mục: ” chủ băng lậu, kim sang, thanh phế khí”.

Sách Bản kinh phùng nguyên: ” Thạch vỹ tính hàn lợi nên sách Bản kinh nói trị lao nhiệt tà khí là chỉ lao lực làm tổn thương tân dịch, nhiệt do chứng lung bế không thông sinh ra chứ không phải hư lao.

Trị phụ nữ có thai chuyển dạ, sắc với Sa tiền uống”.

Còn theo một số tài liệu cổ:

Thạch vĩ có vị đắng ngọt, hơi hàn, vào 2 kinh phế và bang quang.

Có tác dụng lợi tiểu, thông lâm, thanh thấp nhiệt. làm thuốc lợi tiểu.

Trong dân gian

• Dùng thạch vĩ làm thuốc lợi tiểu, dùng trong trường hợp tiểu tiện ra sỏi, tiểu tiện ra máu, viêm niệu đạo, bàng quang.
• Dùng làm thuốc bổ, thân rễ chữa bệnh thận.

Theo nghiên cứu y học hiện đại:

Thuốc có tác dụng cầm ho, long đờm và có tác dụng kháng khuẩn phần nào.

Chiết xuất cồn ête của thuốc hòa trong nước với nồng độ 55 làm giun đất chết sau 45 phút.

Trường Đại học Y khoa Hà nội (1960) thử tác dụng của thuốc trên nhiều loại ký sinh trùng, thấy có tác dụng rõ đối với sán lá ruột (Fasciolopsis buski), ký sinh trùng chết sau khi cho uống thuốc 15 phút.

Ứng dụng lâm sàng:

Trị viêm đường tiểu:

thuốc có tác dụng lợi tiểu thông lâm.

Thành phần bài thuốc :

• Thạch vĩ 15g.
• Xa tiền tử 15g.

Sắc 3 chén còn 1 chén. nước 2 sắc 2 chén còn 1 chén. uống sáng chiều.

Trị viêm niệu đạo, viêm bàng quang cấp.

• Thạch vỹ 10g.
• Bồ hoàng 5g.
• Phi Hoạt thạch 8g.
• Mộc thông 4g.
• Xa tiền thảo 8g.

Sắc 600ml nước còn 200ml. uống 2 lần.

Trị tiểu dắt, tiểu đỏ.

• Thạch vĩ 10g.
• Sinh Bồ hoàng 10g.
• Đương qui 10g.
• Xích thược 10g.

Sắc 600ml nước còn 200ml. uống 2 lần.

Trị chứng thổ huyết, băng huyết.

• Thạch vĩ tươi 40g.
• Địa du than 20g.
• Tông lữ than 20g.

Sắc uống trị phế nhiệt thổ huyết.

Trị huyết nhiệt băng lậu.

• Thạch vĩ 10g.
• Trắc bá diệp 10g.
• Chi tử 10g.
• Đơn sâm 10g.
• Kim anh tử 10g.
• Ích mẫu thảo 15g.
• Cọng lá sen 3 cái.
• Hoa Mồng gà 6g.

Sắc 3 chén còn 1 chén. nước 2 sắc 2 chén còn 1 chén. uống sáng chiều.

Trị viêm phế quản mạn tính:

Thạch vĩ, Binh lang lượng bằng nhau tán bột mịn trộn đều, mỗi lần 5 – 8g uống với nước gừng.

Hoặc chỉ dùng thạch vĩ từ 5 – 10g đều có kết quả nhất định, thường dùng trong 1 – 2 ngày, đàm giảm rõ rệt (Tư liệu nghiên cứu phòng trị viêm phế quản mạn tính tập 2, do nhà xuất bản Nhân dân Thượng hải xuất bản, 1973).

Mô tả dây thạch vĩ

Thạch vĩ còn gọi là Thạch bì, Thạch lan, Phi đao kiếm, Kim tinh thảo.

là một loại Dương xỉ nhỏ có thân rễ nằm ngang, có tên thực vật như Pyrrosia sheareri (bak) Ching, Pyrrosia petiolosa (Christ) Ching hoặc Pyrrosia Lingua (Thunb) Farw thuộc họ Dương xỉ (Polypodiaceae).

Lá dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản kinh.

Cây mọc hoang khắp nơi ở nước ta, thường bám vào đá, tường hoặc thân cây to. Quanh năm đều có thể hái về bỏ thân rễ và rễ con, lá thái nhỏ làm thuốc khô hoặc tươi.