Cây “Ích Mẫu” (Leonurus heterophyllus Sweet) là một loài cây có nguồn gốc từ châu Á, đặc biệt phổ biến ở khu vực Đông Á. Đây không chỉ là một loại cây thảo dược thông thường, mà còn là một kho tàng y học truyền thống trong nhiều nền văn hóa Đông Á. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về cây Ích Mẫu, từ thành phần hoá học đến các ứng dụng trong đông y và những nghiên cứu mới nhất về cây này.

Chữa Bệnh Bằng Cây Ích Mẫu

Cây Ích Mẫu đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ để chữa trị các bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng quan trọng của cây Ích Mẫu:

1. Hỗ trợ hệ tiêu hóa: Cây Ích Mẫu có khả năng cải thiện quá trình tiêu hóa, giảm triệu chứng ợ chua, buồn nôn, và tăng cường hấp thụ chất dinh dưỡng.
2. Kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt: Cây này thường được sử dụng trong đông y để giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt, giảm đau kinh, và làm dịu triệu chứng PMS.
3. Giảm căng thẳng và lo âu: Các nghiên cứu sơ bộ cho thấy rằng cây Ích Mẫu có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu, cải thiện tâm trạng.

Thành Phần Hoá Học

Cây Ích Mẫu chứa nhiều hợp chất quan trọng, trong đó có:

• Diterpenoids: Loại hợp chất này có khả năng giảm viêm nhiễm và đau đớn.
• Flavonoids: Các flavonoid là chất chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
• Alkaloids: Các alkaloid có tác dụng đối với hệ thần kinh và có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu.

Bài Thuốc Sử Dụng Cây Ích Mẫu trong Đông Y

Trong đông y, cây Ích Mẫu thường được sử dụng để chế biến thành nhiều loại bài thuốc. Dưới đây là một số ví dụ:

1. Bài thuốc giảm đau kinh: Loại bài thuốc này thường được sử dụng để giảm đau kinh, làm dịu triệu chứng PMS, và kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt.
2. Bài thuốc cải thiện tiêu hóa: Các loại bài thuốc có chứa cây Ích Mẫu được sử dụng để cải thiện tiêu hóa và giảm triệu chứng tiêu chảy.
3. Bài thuốc giảm căng thẳng và lo âu: Các bài thuốc này có thể giúp giảm căng thẳng, lo âu, và cải thiện tâm trạng.

Một số tài liệu việt nam ghi lại

Bộ phận dùng: Toàn cây – Herba Leonuri, thường gọi là Ích mẫu thảo, quả – Fructus Leonuri, thường gọi là Sung uý tử.

Tác dụng: Ích mẫu có vị hơi đắng, cay, tính hơi hàn, có tác dụng hoạt huyết điều kinh, khử ứ chỉ thống, lợi thuỷ tiêu thũng.

Quả Ích mẫu có vị cay, đắng, tính hơi hàn, có tác dụng hoạt huyết điều kinh, lương can minh mục.

Các hoạt chất của Ích mẫu có tác dụng trên tử cung, huyết áp, tim mạch, hệ thần kinh, kháng sinh đối với một số vi trùng.

Ngoài ra có tác dụng đối với viêm thận và phù thũng cấp.

Công dụng: Ích mẫu thường được dùng chữa:

Kinh nguyệt bế tắc, máu ứ tích tụ sau khi sinh đẻ, trước khi thấy kinh đau bụng hoặc kinh ra quá nhiều, làm an thai, giảm đau, làm dễ đẻ.

Viêm thận, phù thũng, giảm niệu, đái ra máu.

Hạt dùng vào thuốc phụ khoa, làm cho dạ con mau co lại, co tử cung, làm thuốc lợi tiểu và sáng mắt.

Liều dùng 9-30g cây (thân lá) hoặc dùng 4,5-9g hạt, sắc nước uống.

Cũng có thể dùng cây nấu cao. Dùng riêng hoặc phối hợp với Ngải cứu, Hương phụ, Nghệ đen.

Dùng ngoài lấy cây tươi giã đặp trị mụn nhọt, viêm da, lở ngứa, sưng vú và chốc đầu.

Đơn thuốc:

1. Kinh nguyệt không đều, thấy kinh trước kỳ (ngắn vòng), kinh ít, đau bụng trước khi thấy kinh: Dùng 20g thân lá sắc uống 10 ngày kể từ ngày thứ 14 sau kỳ kinh. Hoặc dùng cao Ích mẫu 6-8g mỗi ngày.
2. Viêm thận cấp và phù thũng: Ích mẫu tươi 180-240g, nấu với 700ml nước và cô lại còn 300ml, chia 2 lần uống trong ngày.
3. Chữa sau khi đẻ phù thũng, hoặc có thai đi đứng nhiều, xuống máu chân: Dùng Ích mẫu 20g, Ngưu tất, Rau dừa nước mỗi vị 15g sắc uống.
4. Suy nhược toàn thân và cằn cỗi ở phụ nữ: Ích mẫu 30-60g, nấu với trứng gà hay thịt gà mà ăn.
5. Chữa can nhiệt, mắt đỏ sưng đau: Quả Ích mẫu, Cúc hoa, hạt Muỗng, hạt Mào gà trắng, Sinh địa, mỗi vị 10g, sắc nước uống.

Nghiên Cứu Mới Nhất về Cây Ích Mẫu

Nghiên cứu liên tục được tiến hành để khám phá thêm các ứng dụng và lợi ích sức khỏe của cây Ích Mẫu. Một số nghiên cứu mới nhất tập trung vào khả năng của cây này trong việc kiểm soát tiền kinh nguyệt, giảm đau kinh, và cải thiện tâm trạng.

Kết Luận

Cây “Ích Mẫu – Leonurus heterophyllus Sweet” không chỉ là một loại cây thảo dược thông thường mà còn là một kho tàng y học truyền thống với nhiều ứng dụng trong đông y. Thành phần hoá học độc đáo của cây này, cùng với các bài thuốc truyền thống, đang trở thành một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tự nhiên.

---

Câu Hỏi Thường Gặp

1. Có tác dụng phụ nào khi sử dụng cây Ích Mẫu không? Hiện chưa có báo cáo về tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng cây Ích Mẫu. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại thuốc nào, nên sử dụng theo hướng dẫn của chuyên gia và kiểm tra với bác sĩ nếu bạn