Cây hoàng bá, hay còn gọi là Phellodendron amurense Rupr, là một trong những cây thuốc quý giá trong y học Đông Á. Với một loạt các thành phần hoá học quý, hoàng bá đã được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý và làm dược liệu trong Đông Y trong hàng ngàn năm. Bài viết này sẽ tìm hiểu chi tiết về cây hoàng bá, thành phần hoá học của nó và cách sử dụng trong nguyên liệu Đông Y hiện đại.
I. Hoàng Bá – Phellodendron amurense Rupr: Giới Thiệu Về Loại Cây Thuốc Quý
Hoàng bá là một loại cây có nguồn gốc từ vùng Bắc Á, đặc biệt là Trung Quốc, Hàn Quốc và Nga. Cây này có lá màu xanh sáng và vỏ thân cây có màu vàng cam. Điều quan trọng là cây hoàng bá có nhiều tác dụng trong y học truyền thống và y học hiện đại.
II. Thành Phần Hoá Học Của Hoàng Bá
Hoàng bá chứa nhiều hợp chất quý giá, trong đó có:
- Berberine: Đây là một alkaloid có tác dụng chống nhiễm khuẩn, giảm viêm nhiễm, và kiểm soát đường huyết.
- Palmatine: Alkaloid này có khả năng giảm viêm nhiễm và giúp cải thiện sức kháng của cơ thể.
- Corynoline: Có tác dụng làm giảm căng thẳng, giúp thư giãn tâm trạng.

III. Công Dụng Của Hoàng Bá Trong Đông Y
1. Điều Trị Bệnh Tiểu Đường
Hoàng bá chứa berberine, một hợp chất đã được chứng minh là giúp kiểm soát đường huyết. Điều này làm cho nó trở thành một lựa chọn tốt cho người bị tiểu đường.
2. Chống Viêm Nhiễm và Bảo Vệ Gan
Thành phần hoá học trong cây hoàng bá giúp giảm viêm nhiễm và bảo vệ gan khỏi tổn thương. Đây là lý do tại sao nó thường được sử dụng trong việc bảo vệ sức khỏe gan.
3. Hỗ Trợ Tim Mạch
Hoàng bá cũng có tác dụng làm giảm áp lực máu, giúp kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
IV. Một số tài liệu việt nam ghi lại
Bộ phận dùng: Vỏ thân hoặc vỏ cành – Cortex Phellodendri.
Tác dụng: Vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, táo thấp, giải độc.
Công dụng:
Hoàng bá được dùng chữa kiết lỵ, ỉa chảy, hoàng đản do viêm ống mật, viêm đường tiết niệu, đái đục, âm hư phát sốt, nóng trong xương, ra mồ hôi trộm, di tinh, khí hư, ung nhọt, viêm tấy, chân sưng đau, đau mắt, viêm tai.
Còn dùng làm thuốc bổ đắng, chữa tiêu hoá kém và làm thuốc giun.
Ngày dùng 6-12g, dạng thuốc sắc, thuốc bột hoặc berberin chiết xuất tinh khiết.
Dùng ngoài để rửa mắt, đắp mụn nhọt, vết thương.
Đơn thuốc:
- Tăng cường tiêu hoá, trị hoàng đản do viêm đường mật: Hoàng bá 14g, Chi tử 14g, Cam thảo 6g, các vị sắc uống.
- Trẻ em nhiệt, tả (ỉa toé ra nước hoặc ỉa phân hoa cà, hoa cải, phân dính bột lẫn máu hoặc có sốt, khát) tiểu tiện đỏ, sẻn: Hoàng bá cạo lớp vỏ trong, tán nhỏ, cho uống với nước cơm, mỗi lần 2-3g, ngày uống 4-5 lần.
- Viêm gan cấp tính, phát sốt, bụng trướng, đau vùng gan, đại tiện táo bón, tiểu tiện đỏ: Hoàng bá 16g, Mộc thông, Chi tử, Chỉ xác, Đại hoàng (hay Chút chít), Nọc sởi, mỗi vị 10g, sắc uống mỗi ngày 1 thang).
- Di tinh, đái đục: Hoàng bá sao 640g, Vỏ hến nung 640g, tán nhỏ mỗi lần uống 1 thìa, ngày 2 lần.
- Lở miệng, loét lưỡi: Hoàng bá cắt nhỏ, ngậm, có thể nuốt nước hoặc nhổ đi.
Ghi chú: Ta thường dùng vỏ cây Núc nác với tên Nam Hoàng bá dùng chữa các bệnh dị ứng.

V. Các Nghiên Cứu Mới Nhất Về Hoàng Bá
Cây hoàng bá luôn là đề tài nghiên cứu thú vị trong y học hiện đại. Dưới đây là một số kết quả mới nhất:
- Kiểm Soát Tiểu Đường: Berberine trong hoàng bá đã được nghiên cứu rộng rãi và chứng minh là hiệu quả trong việc kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường.
- Bảo Vệ Gan: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng hoàng bá có khả năng bảo vệ gan khỏi tổn thương do các tác nhân gây hại.
VI. Câu Hỏi Thường Gặp
- Hoàng bá có tác dụng phụ không?Thường thì hoàng bá được coi là an toàn khi sử dụng trong liều lượng thông thường. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại thuốc nào, có thể xảy ra tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa.
- Người nào nên tránh sử dụng hoàng bá?Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Cũng nên tránh sử dụng nếu có tiền sử về dị ứng hoặc vấn đề về gan.
- Liều lượng hoàng bá là bao nhiêu?Liều lượng thường dao động từ 500mg đến 1500mg hàng ngày. Để đảm bảo hiệu quả tối đa, bạn nên tuân thủ liều lượng và hướng dẫn của chuyên gia y tế.
- Có thể sử dụng hoàng bá để bảo vệ gan không?Có, hoàng bá có tiềm năng bảo vệ gan khỏi tổn thương do các hoạt chất chống oxi hóa và kháng viêm.

Kết Luận
Hoàng bá (Phellodendron amurense Rupr) không chỉ là một cây thuốc quý giá trong Đông Y mà còn được nghiên cứu rộng rãi trong y học hiện đại.
Với khả năng giúp kiểm soát đường huyết, bảo vệ gan và điều trị nhiều bệnh lý khác, cây thuốc này đang thu hút sự quan tâm của cả cộng đồng y học và người tiêu dùng.
Tuy nhiên, việc sử dụng hoàng bá nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Bạn cần tư vấn chữa bệnh?
Vui lòng điền thông tin, Thiên Tâm sẽ liên hệ lại
Sậy Khô dùng trị viêm thận thủy thũng, rắn cắn, gai đâm vào thịt
Sâm Lá Mốc dùng chữa trị Viêm nhiễm niệu đạo và sỏi thận
Rau Má Lông dùng trị Sỏi niệu đạo, sỏi bàng quang, Cảm cúm, ho
Ráng Đuôi Phụng Gần dùng chữa đau thận hư đau lưng, bí tiểu
Ngưu tất- cỏ xước hạ cholesterol, hạ huyết áp, gây co bóp tử cung
Lòng Mang Chữa Ðau tê do phong thấp, Ðau lưng, liệt nửa người
Mọ Trắng – Claoxylon Indicum: Trị Ðau dây thần kinh toạ
Ké đầu ngựa trị phong thấp, đau khớp,viêm mũi, viêm xoang